弟d ì子z ǐ规ɡu ī
清q īn ɡ·李l ǐ毓y ù秀xi ù
总z ǒn ɡ叙
x ù
弟d ì 子z ǐ 规ɡu ī,圣sh èn ɡ 人r én 训x ùn 。 首sh ǒu 孝xi ào 悌t ì,次c ì 谨j ǐn 信x ìn
。 泛f àn 爱ài 众zh òn ɡ,而ér 亲q īn 仁r én 。 有y ǒu 余y ú 力l ì,则z é 学xu é 文w én
。
入r ù则z é孝xi ào
父f ù 母m ǔ 呼h ū,应y īn ɡ 勿w ù 缓hu ǎn 。 父f ù 母m ǔ 命m ìn ɡ,行x ín ɡ 勿w ù 懒l ǎn
。 父f ù 母m ǔ 教ji ào ,须x ū 敬j ìn ɡ 听t īn ɡ。 父f ù 母m ǔ 责z é,须x ū 顺sh ùn 承ch én ɡ。 冬d ōn ɡ 则z é 温w ēn ,夏xi à 则z é 凊q ìng 。 晨ch én 则z é 省x ǐng ,昏h ūn 则z é 定d ìn ɡ。 出ch ū 必b ì 告ɡào ,反f ǎn 必b ì 面mi àn 。 居j ū 有y ǒu 常ch án ɡ,业y è 无w ú 变bi àn
。
事sh ì 虽su ī 小xi ǎo ,勿w ù 擅sh àn 为w éi 。 苟ɡǒu 擅sh àn 为w éi ,子z ǐ 道d ào 亏ku ī
。 物w ù 虽su ī 小xi ǎo ,勿w ù 私s ī 藏z àn ɡ。 苟ɡǒu 私s ī 藏z àn ɡ,亲q īn 心x īn 伤sh ān ɡ。 亲q īn 所su ǒ 好h ǎo ,力l ì 为w éi 具j ù。 亲q īn 所su ǒ 恶è,谨j ǐn 为w éi 去q ù
。 身sh ēn 有y ǒu 伤sh ān ɡ,贻y í 亲q īn 忧y ōu 。 德d é 有y ǒu 伤sh ān ɡ,贻y í 亲q īn 羞xi ū。 亲q īn 爱ài 我w ǒ,孝xi ào 何h é 难n án 。 亲q īn 憎z ēn ɡ 我w ǒ,孝xi ào 方f ān ɡ 贤xi án 。 亲q īn 有y ǒu 过ɡu ò,谏ji àn 使sh ǐ 更ɡèn ɡ。 怡y í 吾w ú 色s è,柔r óu 吾w ú 声sh ēn ɡ
。 谏ji àn 不b ù 入r ù,悦yu è 复f ù 谏ji àn 。 号h ào 泣q ì 随su í,挞t à 无w ú 怨yu àn
。 亲q īn 有y ǒu 疾j í,药y ào 先xi ān 尝ch án ɡ。 昼zh òu 夜y è 侍sh ì,不b ù 离l í 床chu án ɡ。 丧s àn ɡ 三s ān 年ni án ,常ch án ɡ 悲b ēi 咽y àn 。 居j ū 处ch ù 变bi àn ,酒ji ǔ 肉r òu 绝ju é。 丧s àn ɡ 尽j ìn 礼l ǐ,祭j ì 尽j ìn 诚ch én ɡ。 事sh ì 死s ǐ 者zh ě,如r ú 事sh ì 生sh ēn ɡ。
出ch ū则z é弟d ì
兄xi ōn ɡ 道d ào 友y ǒu ,弟d ì 道d ào 恭ɡōn ɡ。 兄xi ōn ɡ 弟d ì 睦m ù,孝xi ào 在z ài 中zh ōn ɡ。 财c ái 物w ù 轻q īn ɡ,怨yu àn 何h é 生sh ēn ɡ。 言y án 语y ǔ 忍r ěn ,忿f èn 自z ì 泯m ǐn
。
或hu ò 饮y ǐn 食sh í,或hu ò 坐zu ò 走z ǒu 。 长zh ǎn ɡ 者zh ě 先xi ān ,幼y òu 者zh ě 后h òu
。 长zh ǎn ɡ 呼h ū 人r én ,即j í 代d ài 叫ji ào 。 人r én 不b ù 在z ài ,己j ǐ 即j í 到d ào
。 称ch ēn ɡ 尊z ūn 长zh ǎn ɡ,勿w ù 呼h ū 名m ín ɡ。 对du ì 尊z ūn 长zh ǎn ɡ,勿w ù 见xi àn 能n én ɡ。 路l ù 遇y ù 长zh ǎn ɡ,疾j í 趋q ū 揖y ī。 长zh ǎn ɡ 无w ú 言y án ,退tu ì 恭ɡōn ɡ 立l ì
。 骑q í 下xi à 马m ǎ,乘ch én ɡ 下xi à 车ch ē。 过ɡu ò 犹y óu 待d ài ,百b ǎi 步b ù 余y ú
。 长zh ǎn ɡ 者zh ě 立l ì,幼y òu 勿w ù 坐zu ò。 长zh ǎn ɡ 者zh ě 坐zu ò,命m ìn ɡ 乃n ǎi 坐zu ò。 尊z ūn 长zh ǎn ɡ 前qi án ,声sh ēn ɡ 要y ào 低d ī。 低d ī 不b ù 闻w én ,却qu è 非f ēi 宜y í
。 进j ìn 必b ì 趋q ū,退tu ì 必b ì 迟ch í。 问w èn 起q ǐ 对du ì,视sh ì 勿w ù 移y í
。 事sh ì 诸zh ū 父f ù,如r ú 事sh ì 父f ù。 事sh ì 诸zh ū 兄xi ōn ɡ,如r ú 事sh ì 兄xi ōn ɡ
。
谨j ǐn 而ér 信x ìn
朝ch áo 起q ǐ 早z ǎo ,夜y è 眠mi án 迟ch í。 老l ǎo 易y ì 至zh ì,惜x ī 此c ǐ 时sh í
。 晨ch én 必b ì 盥ɡu àn ,兼ji ān 漱sh ù 口k ǒu 。 便bi àn 溺n ì 回hu í,辄zh é 净j ìn ɡ 手sh ǒu 。 冠ɡu àn 必b ì 正zh èn ɡ,纽ni ǔ 必b ì 结ji é。 袜w à 与y ǔ 履l ǚ,俱j ù 紧j ǐn 切qi è
。
置zh ì 冠ɡu àn 服f ú,有y ǒu 定d ìn ɡ 位w èi 。 勿w ù 乱lu àn 顿d ùn ,致zh ì 污w ū 秽hu ì
。 衣y ī 贵ɡu ì 洁ji é,不b ù 贵ɡu ì 华hu á。 上sh àn ɡ 循x ún 分f ēn ,下xi à 称ch èn 家ji ā
。 对du ì 饮y ǐn 食sh í,勿w ù 拣ji ǎn 择z é。 食sh í 适sh ì 可k ě,勿w ù 过ɡu ò 则z é
。 年ni án 方f ān ɡ 少sh ǎo ,勿w ù 饮y ǐn 酒ji ǔ。 饮y ǐn 酒ji ǔ 醉zu ì,最zu ì 为w éi 丑ch ǒu
。 步b ù 从c ón ɡ 容r ón ɡ,立l ì 端du ān 正zh èn ɡ。 揖y ī 深sh ēn 圆yu án ,拜b ài 恭ɡōn ɡ 敬j ìn ɡ。 勿w ù 践ji àn 阈y ù,勿w ù 跛b ǒ 倚y ǐ。 勿w ù 箕j ī 踞j ù,勿w ù 摇y áo 髀b ì
。 缓hu ǎn 揭ji ē 帘li án ,勿w ù 有y ǒu 声sh ēn ɡ。 宽ku ān 转zhu ǎn 弯w ān ,勿w ù 触ch ù
棱l ēn ɡ
。
执zh í 虚x ū 器q ì,如r ú 执zh í 盈y ín ɡ。 入r ù 虚x ū 室sh ì,如r ú 有y ǒu 人r én
。 事sh ì 勿w ù 忙m án ɡ,忙m án ɡ 多du ō 错cu ò。 勿w ù 畏w èi 难n án ,勿w ù 轻q īn ɡ 略lu è
。 斗d òu 闹n ào 场ch ǎn ɡ,绝ju é 勿w ù 近j ìn 。 邪xi é 僻p ì 事sh ì,绝ju é 勿w ù 问w èn
。 将ji ān ɡ 入r ù 门m én ,问w èn 孰sh ú 存c ún 。 将ji ān ɡ 上sh àn ɡ 堂t án ɡ,声sh ēn ɡ 必b ì
扬y án ɡ
。
人r én 问w èn 谁shu í,对du ì 以y ǐ 名m ín ɡ。 吾w ú 与y ǔ 我w ǒ,不b ù 分f ēn 明m ín ɡ
。
用y òn ɡ 人r én 物w ù,须x ū 明m ín ɡ 求qi ú。 倘t ǎn ɡ 不b ù 问w èn ,即j í 为w éi 偷t ōu
。 借ji è 人r én 物w ù,及j í 时sh í 还h ái 。 后h òu 有y ǒu 急j í,借ji è 不b ù 难n án
。 凡f án 出ch ū 言y án ,信x ìn 为w éi 先xi ān 。 诈zh à 与y ǔ 妄w àn ɡ,奚x ī 可k ě 焉y ān
。 话hu à 说shu ō 多du ō,不b ù 如r ú 少sh ǎo 。 惟w éi 其q í 是sh ì,勿w ù 佞n ìn ɡ 巧qi ǎo
。 奸ji ān 巧qi ǎo 语y ǔ,秽hu ì 污w ū 词c í。 市sh ì 井j ǐn ɡ 气q ì,切qi è 戒ji è 之zh ī
。 见ji àn 未w èi 真zh ēn ,勿w ù 轻q īn ɡ 言y án 。 知zh ī 未w èi 的de ,勿w ù 轻q īn ɡ 传chu án 。 事sh ì 非f ēi 宜y í,勿w ù 轻q īn ɡ 诺nu ò。 苟ɡǒu 轻q īn ɡ 诺nu ò,进j ìn 退tu ì 错cu ò
。 凡f án 道d ào 字z ì,重zh òn ɡ 且qi ě 舒sh ū。 勿w ù 急j í 疾j í,勿w ù 模m ó 糊h ú
。 彼b ǐ 说shu ō 长zh ǎn ɡ,此c ǐ 说shu ō 短du ǎn 。 不b ù 关ɡu ān 己j ǐ,莫m ò 闲xi án
管ɡu ǎn
。
见ji àn 人r én 善sh àn ,即j í 思s ī 齐q í。 纵z òn ɡ 去q ù 远yu ǎn ,以y ǐ 渐ji àn 跻j ī
。 见ji àn 人r én 恶è,即j í 内n èi 省sh ěn ɡ。 有y ǒu 则z é 改ɡǎi ,无w ú 加ji ā 警j ǐn ɡ
。 唯w éi 德d é 学xu é,唯w éi 才c ái 艺y ì。 不b ù 如r ú 人r én ,当d ān ɡ 自z ì 砺l ì
。 若ru ò 衣y ī 服f ú,若ru ò 饮y ǐn 食sh í。 不b ù 如r ú 人r én ,勿w ù 生sh ēn ɡ 戚q ī
。
闻w én 过ɡu ò 怒n ù,闻w én 誉y ù 乐l è。 损s ǔn 友y ǒu 来l ái ,益y ì 友y ǒu 却qu è
。 闻w én 誉y ù 恐k ǒn ɡ,闻w én 过ɡu ò 欣x īn 。 直zh í 谅li àn ɡ 士sh ì,渐ji àn 相xi ān ɡ 亲q īn 。 无w ú 心x īn 非f ēi ,名m ín ɡ 为w éi 错cu ò。 有y ǒu 心x īn 非f ēi ,名m ín ɡ 为w éi 恶è
。 过ɡu ò 能n én ɡ 改ɡǎi ,归ɡu ī 于y ú 无w ú。 倘t ǎn ɡ 掩y ǎn 饰sh ì,增z ēn ɡ 一y ì 辜ɡū
。
泛f àn 爱ài 众zh òn ɡ
凡f án 是sh ì 人r én ,皆ji ē 须x ū 爱ài 。 天ti ān 同t ón ɡ 覆f ù,地d ì 同t ón ɡ 载z ǎi
。 行x ín ɡ 高ɡāo 者zh ě,名m ín ɡ 自z ì 高ɡāo 。 人r én 所su ǒ 重zh òn ɡ,非f ēi 貌m ào 高ɡāo
。 才c ái 大d à 者zh ě,望w àn ɡ 自z ì 大d à。 人r én 所su ǒ 服f ú,非f ēi 言y án 大d à
。 己j ǐ 有y ǒu 能n én ɡ,勿w ù 自z ì 私s ī。 人r én 所su ǒ 能n én ɡ,勿w ù 轻q īn ɡ 訾z ī
。 勿w ù 谄ch ǎn 富f ù,勿w ù 骄ji āo 贫p ín 。 勿w ù 厌y àn 故ɡù,勿w ù 喜x ǐ 新x īn
。 人r én 不b ù 闲xi án ,勿w ù 事sh ì 搅ji ǎo 。 人r én 不b ù 安ān ,勿w ù 话hu à 扰r ǎo
。 人r én 有y ǒu 短du ǎn ,切qi è 莫m ò 揭ji ē。 人r én 有y ǒu 私s ī,切qi è 莫m ò 说shu ō
。 道d ào 人r én 善sh àn ,即j í 是sh ì 善sh àn 。 人r én 知zh ī 之zh ī,愈y ù 思s ī 勉mi ǎn
。
扬y án ɡ 人r én 恶è,即j í 是sh ì 恶è。 疾j í 之zh ī 甚sh èn ,祸hu ò 且qi ě 作zu ò
。 善sh àn 相xi ān ɡ 劝qu àn ,德d é 皆ji ē 建ji àn 。 过ɡu ò 不b ù 规ɡu ī,道d ào 两li ǎn ɡ
亏ku ī
。
凡f án 取q ǔ 与y ǔ,贵ɡu ì 分f ēn 晓xi ǎo 。 与y ǔ 宜y í 多du ō,取q ǔ 宜y í 少sh ǎo
。 将ji ān ɡ 加ji ā 人r én ,先xi ān 问w èn 己j ǐ。 己j ǐ 不b ù 欲y ù,即j í 速s ù 已y ǐ
。 恩ēn 欲y ù 报b ào ,怨yu àn 欲y ù 忘w àn ɡ。 报b ào 怨yu àn 短du ǎn ,报b ào 恩ēn 长zh ǎn ɡ。 待d ài 婢b ì 仆p ú,身sh ēn 贵ɡu ì 端du ān 。 虽su ī 贵ɡu ì 端du ān ,慈c í 而ér 宽ku ān
。 势sh ì 服f ú 人r én ,心x īn 不b ù 然r án 。 理l ǐ 服f ú 人r én ,方f ān ɡ 无w ú 言y án
。 同t ón ɡ 是sh ì 人r én ,类l èi 不b ù 齐q í。 流li ú 俗s ú 众zh òn ɡ,仁r én 者zh ě 希x ī
。 果ɡu ǒ 仁r én 者zh ě,人r én 多du ō 畏w èi 。 言y án 不b ù 讳hu ì,色s è 不b ù 媚m èi
。 能n én ɡ 亲q īn 仁r én ,无w ú 限xi àn 好h ǎo 。 德d é 日r ì 进j ìn ,过ɡu ò 日r ì 少sh ǎo
。 不b ù 亲q īn 仁r én ,无w ú 限xi àn 害h ài 。 小xi ǎo 人r én 进j ìn ,百b ǎi 事sh ì 坏hu ài
。
余y ú力l ì学xu é文w én
不b ù 力l ì 行x ín ɡ,但d àn 学xu é 文w én 。 长zh ǎn ɡ 浮f ú 华hu á,成ch én ɡ 何h é 人r én 。 但d àn 力l ì 行x ín ɡ,不b ù 学xu é 文w én 。 任r èn 己j ǐ见ji àn ,昧m èi 理l ǐ 真zh ēn
。 读d ú 书sh ū 法f ǎ,有y ǒu 三s ān 到d ào 。 心x īn 眼y ǎn 口k ǒu ,信x ìn 皆ji ē 要y ào
。 方f ān ɡ 读d ú 此c ǐ,勿w ù 慕m ù 彼b ǐ。 此c ǐ 未w èi 终zh ōn ɡ,彼b ǐ 勿w ù 起q ǐ
。 宽ku ān 为w éi 限xi àn ,紧j ǐn 用y òn ɡ 功ɡōn ɡ。 工ɡōn ɡ 夫f ū 到d ào ,滞zh ì 塞s ài 通t ōn ɡ。 心x īn 有y ǒu 疑y í,随su í 札zh á 记j ì。 就ji ù 人r én 问w èn ,求qi ú 确qu è 义y ì
。 房f án ɡ 室sh ì 清q īn ɡ,墙qi án ɡ 壁b ì 净j ìn ɡ。 几j ǐ 案àn 洁ji é,笔b ǐ 砚y àn 正zh èn ɡ。 墨m ò 磨m ó 偏pi ān ,心x īn 不b ù 端du ān 。 字z ì 不b ù 敬j ìn ɡ,心x īn 先xi ān 病b ìn ɡ。 列li è 典di ǎn 籍j í,有y ǒu 定d ìn ɡ 处ch ù。 读d ú 看k àn 毕b ì,还h ái 原yu án 处ch ù
。 虽su ī 有y ǒu 急j í,卷ju àn 束sh ù 齐q í。 有y ǒu 缺qu ē 坏hu ài ,就ji ù 补b ǔ 之zh ī
。 非f ēi 圣sh èn ɡ 书sh ū,屏p ín ɡ 勿w ù 视sh ì。 蔽b ì 聪c ōn ɡ 明m ín ɡ,坏hu ài 心x īn 志zh ì。 勿w ù 自z ì 暴b ào ,勿w ù 自z ì 弃q ì。 圣sh èn ɡ 与y ǔ 贤xi án ,可k ě 驯x ùn 致zh ì
。